Koronawirus zmienia naszą codzienność – praca zdalna
Koronawirus i związane z nim zagrożenie epidemiologiczne praktycznie bez ostrzeżenia zmieniło codzienność większości z nas. Jak się w niej odnaleźć? Jedną z odpowiedzi na zmianę z założenia ma być praca zdalna. Na czym polega i jakie zasady wprowadziła, tzw. specustawa z dnia 2 marca 2020 r.?
W zeszłym tygodniu poruszyłam na blogu kwestię zasiłku opiekuńczego, który przysługuje rodzicom w związku z koniecznością zapewnienia opieki dzieciom w czasie. Zapraszam do lektury i komentowania artykułu, jeśli pojawią się wątpliwości związane z tematem.
Koronawirus a praca zdalna
Wracając do tematu dzisiejszego artykułu. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż pracodawca w obecnych okolicznościach związanych z zagrożeniem epidemiologicznym może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej. Jest to możliwe na mocy, tzw. specustawy, czyli ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Ważne jest to, że polecenie wykonywania pracy zdalnej jest możliwe tylko w celu przeciwdziałania COVID-19. Ale nie ulega wątpliwości, iż stanowi torównież realizację obowiązku pracodawcy ochrony życia i zdrowia pracowników.
Praca zdalna polega na wykonywaniu pracy poza miejscem jej stałego wykonywania. I może zostać powierzona w innym miejscu, niż miejsce zamieszkania pracownika. Co ważne, wynagrodzenie pracownika nie ulega zmianie w związku z poleceniem wykonywania pracy zdalnej.
Czy specustawa zawiera szczegółowe zapisy dotyczące pracy zdalnej? Odpowiedź brzmi ,,NIE”. Po szczegółowe uregulowania musimy sięgnąć do innych przepisów.
Kwestię pracy zdalnej szczegółowo regulują przepisy Kodeksu pracy
Zgodnie z treścią art. 100 § 1 Kodeksu pracy pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Praca zdalna nie stanowi wyjątku od tej reguły.
Warto pamiętać o tym, że:
za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować karę upomnienia albo karę nagany.
,,Specustawa” nie odpowiada na pytanie, w jakiej formie takie polecenie powinno zostać przez pracodawcę wydane. Oznacza to, że może to być dowolna forma. Takie polecenie może zostać wydane również ustanie. Praktyka pokazuje, iż najbezpieczniej jest wydać takie polecenie w formie, która umożliwia weryfikację faktu jego wydania. Będzie to chociażby wiadomość sms lub e-mail.
Co oznacza użyte w specustawie określenie ,,przeciwdziałanie” koronawirusowi?
Poprzez sformułowanie ,,przeciwdziałanie” COVID-19 rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby.
Czy wniosek pracownika o polecenie wykonywania pracy zdalnej w związku z przeciwdziałaniem koronawirusowi wiąże pracodawcę?
Niestety nie. Oczywiście pracownik może o to wnioskować, ale decyzja należy do pracodawcy.
Jak długo może to trwać?
Specustawa nie określa maksymalnego okresu wykonywania pracy zdalnej – pozostawiono to decyzji pracodawcy. Jednakże art. 3 specustawy traci moc po upływie 180 dni od dnia jej wejścia w życie. Co to oznacza? Że czas, na jaki pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej, nie może być dłuższy. Oczywiście możliwe byłoby zarówno skrócenie, jak i wydłużenie pierwotnie określonego okresu.
Praca zdalna to nie to samo, co telepraca
Czym jest zatem telepraca? Jest to wykonywanie pracy regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Telepracownikiem to osoba, która wykonuje pracę w tych warunkach i przekazuje pracodawcy wyniki pracy (w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej).
Pracownik wykonujący pracę zdalną nie musi wykorzystywać do niej środków komunikacji elektronicznej.