Postępowanie w sprawach gospodarczych, czyli jak się odnaleźć w nowej rzeczywistości sądowej – cz. 2
Nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie postępowania w sprawach gospodarczych nie przejdzie bez echa. Do zmian proceduralnych trzeba będzie się przyzwyczaić, ale najpierw warto się dowiedzieć, co właściwie uległo zmianie i o co tyle szumu. Była już mowa o umowie dowodowej i innych zmianach związanych z postępowaniem dowodowym. Mówiliśmy też o przebłyskach nowoczesności w postaci konieczności podawania adresu email stron w pierwszych pismach procesowych. Zastanawiasz się, co jeszcze się zmieniło?
Tydzień temu zaczęliśmy naszą przeprawę przez zawiłości nowowprowadzonego do procesu cywilnego postępowania w sprawach gospodarczych. Tak jak obiecałam, dzisiaj skupimy się na pozostałych kwestiach związanych z tą znaczącą nowelizacją, która powinna pozostawać w kręgu zainteresowania każdego przedsiębiorcy. Po pierwsze…
Uwaga na koszty
Generalną zasadą procesu cywilnego jest, że to strona przegrywająca ponosi wszystkie koszty. Generalnie tak jest. I zazwyczaj kwestia ta nie budzi większych kontrowersji. Ważną zasadą jest też dążenie przez sąd do ugodowego zakończenia sporu na każdym etapie sprawy.
Nowelizacja obejmująca postępowanie w sprawach gospodarczych niejako łączy te dwie kwestie i wprowadza mobilizującą sankcję dla osób niechętnych rozwiązywaniu sporów poza sądem.
Od 7 listopada 2019 r. niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa:
- zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu
lub
- uchyliła się od udziału w niej
lub
- uczestniczyła w niej w złej wierze
i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy.
Krótko mówiąc – może być tak, że nawet jeżeli rozstrzygnięcie Twojej sprawy okaże się dla Ciebie pomyślne, ale przed skierowaniem sprawy na drogę sądową nie podjąłeś realnych działań zmierzających do ugodowego zakończenia Waszego sporu, to i tak możesz się narazić na konieczność zwrotu przeciwnikowi wszystkich kosztów procesu. A czasem ich wysokość potrafi być dotkliwa. Dlatego warto w spornych sytuacjach odwoływać się do pozasądowych rozwiązań.
Czego nie można zrobić w postępowaniu w sprawach gospodarczych?
Nowelizacja obejmuje też szereg działań, których w takim już trwającym postępowaniu nie przeprowadzimy.
I tak w postępowaniu w sprawach gospodarczych niedopuszczalne jest:
- wniesienie powództwa wzajemnego
- zgłoszenie przez pozwanego wniosku o przekazanie do sądu okręgowego sprawy prowadzonej przed sądem rejonowym, w sytuacji, opisanej w art. 205 Kodeksu postępowania cywilnego (czyli gdy pozwany wytoczył przeciwko powodowi przed sądem okręgowym inne powództwo, ale wpływające na roszczenie powoda bądź dlatego, że ma z nim związek, bądź dlatego, że roszczenia stron nadają się do potrącenia)
- występowanie z nowymi roszczeniami zamiast lub obok roszczenia dotychczasowego (zakaz ten nie dotyczy sytuacji, w której z uwagi na zmianę okoliczności sprawy powód zażąda zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego równowartości lub innego przedmiotu oraz nie obejmuje rozszerzenia żądania o świadczenia za kolejne okresy, w przypadku świadczeń powtarzających się)
- stosowanie przez sąd przepisów art. 194-196 i 198 Kodeksu postępowania cywilnego – czyli przepisów, które pozwalają na ,,naprawienie” nieprawidłowości dotyczących wskazania stron procesu
- zawieszenie sprawy przez sąd z urzędu w sytuacji niestawiennictwa obu stron na rozprawie oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy nie żądał on rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy
Czy mogę jakoś uchronić się przed prowadzeniem mojej sprawy gospodarczej na nowych, bardzo sformalizowanych zasadach?
Odpowiedź brzmi ,,tak”, ale nie zawsze będzie taka możliwość.
Możesz złożyć wniosek o prowadzenie Twojej sprawy gospodarczej z pominięciem tych wszystkich ,,formalizmów” wynikających z nowelizacji, jeśli jesteś przedsiębiorcą – osobą fizyczną lub nie jesteś przedsiębiorcą, ale przepisy kwalifikują Twoją sprawę jako sprawę gospodarczą (o tym, co w rozumieniu nowych przepisów jest sprawą gospodarczą, pisałam w poprzednim poście). Co ważne, jeśli spełnisz wskazane przesłanki, to Twój wniosek będzie dla sądu wiążący. W takiej sytuacji Twoja sprawa zostanie rozpoznana przez sąd gospodarczy, ale z pominięciem opisywanych przeze mnie zmian.
Ważne, żeby pamiętać o tym, do kiedy można złożyć taki wniosek!
Jeśli nie jesteś reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, to koniecznie musisz pamiętać o tym, że na złożenie takiego wniosku masz tydzień od dnia, w którym otrzymałeś z sądu pisemne pouczenie o swoim uprawnieniu.
Daleko jeszcze? – czyli trochę o szybkości postępowania w sprawach gospodarczych
Dla każdego, kto zdecyduje się skierować swoją sprawę na drogę postępowania sądowego, ważne jest, żeby sprawa została rozstrzygnięta na jego korzyść, ale też w krótkim czasie. Nowością w omawianych przepisach jest nałożenie na sąd zobowiązania dotyczącego terminu na rozstrzygnięcie sprawy.
A mianowicie:
,,Przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by rozstrzygnięcie w sprawie zapadło nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew. Jeżeli odpowiedź ta była dotknięta brakami, termin ten biegnie od dnia usunięcia tych braków, a jeżeli jej nie złożono – od dnia upływu terminu do jej złożenia.”